VIAS Institute wijst op een stijging van het aantal dode en zwaargewonde voetgangers met 77% tijdens het spitsuur, na de omschakeling naar de wintertijd. Dat het plots sneller donker wordt zorgt voor een verminderde zichtbaarheid in het verkeer. VIAS en de pers roepen voetgangers en automobilisten op om ‘te zien en gezien te worden’ en herhalen de voornaamste veiligheidsregels. Wat nog ontbreekt, naast de jaarlijkse oproep tot alertheid en zichtbaarheid, is de herhaaldelijke oproep richting overheden om werk te maken van verkeersveilige infrastructuur voor voetgangers.
Hoewel individuele gedragswijzigingen direct effect kunnen hebben, gaat gedragsverandering traag en is blijvende sensibilisatie nodig. Infrastructurele maatregelen liggen er niet op één, twee, drie, maar hebben een blijvend effect. De noodkreet rond ongevallen met voetgangers klinkt jaarlijks. Actie is nu nodig om te zorgen dat de winterse verkeersveiligheid de komende jaren daadwerkelijk vooruitgaat.
De ‘walkable city’ redt levens
Steden en gemeenten die prioriteit geven aan verblijven en traag verkeer zijn aantrekkelijk en veiliger. Mooie publieke ruimte waar verblijven centraal staat, heeft invloed op het rijgedrag. Daarnaast zijn er verschillende verkeersmaatregelen die de zichtbaarheid en veiligheid voor voetgangers aanzienlijk verhogen:
Verlagen snelheidslimiet
Het verlagen van de snelheid van gemotoriseerd verkeer is nodig om het oversteken op zebrapaden en elders vlot en veilig te laten verlopen. 30km/u in de bebouwde kom moet de norm zijn.
• De wachtende voetganger kan beter inschatten wanneer het veilig is om over te steken
• De bestuurder heeft een bredere blik op de omgeving en merkt voetgangers sneller op
• De kans op ongevallen is lager
• De remafstand van voertuigen is korter
• De impact van eventuele aanrijdingen is lager
• Het veiligheidsgevoel bij voetgangers is hoger
Verlagen verkeersintensiteiten
Het weren van sluipverkeer of vrachtverkeer in kernen en schoolomgevingen, het installeren van verkeersfilters, het invoeren van circulatieplannen of andere ingrepen die het verkeer minderen, leiden automatisch tot een verbetering van de oversteekbaarheid.
Openbare verlichting
Openbare verlichting is noodzakelijk om de wederzijdse zichtbaarheid in donkere omstandigheden te garanderen. Oversteekplaatsen moeten goed verlicht zijn zodat ze opvallen en zowel voetgangers als bestuurders goed zien wat er gebeurt. Dit gebeurt best met een ander type verlichting dan de standaard straatverlichting voor voldoende contrast. Niet enkel oversteekplaatsen, maar ook andere voetgangersinfrastructuur moet goed verlicht zijn. Naast een verhoogd risico op ongevallen tussen verkeersdeelnemers, is er in het donker meer kans dat iemand struikelt of valt.
Goed onderhouden voetpaden
Zorg voor brede voetpaden zodat mensen in het donker niet op de baan of het fietspad moeten lopen. Voetpaden moeten obstakelvrij, vlak en niet glad zijn, zodat mensen niet struikelen, vallen of ergens tegenaan lopen in het donker. Het aantal kwetsuren door éénzijdige voetgangersongelukken mag niet onderschat worden. Zeker bij ouderen die vallen volgt nadien soms een lange fysieke en mentale revalidatie.
Doeltreffende oversteekplaatsen
Zorg voor voldoende en goede oversteekplaatsen, die afgestemd zijn op alle voetgangers (drempelloos, met geleidelijnen, etc.) zodat mensen ze kunnen en willen gebruiken.
Een oversteekvoorziening moet niet alleen veilig zijn, maar ze moet ook zodanig gelegen en ingericht zijn dat ze door de overstekende voetganger wel degelijk gebruikt wordt. Dit betekent dat de oversteekvoorziening ligt in de logische looplijn, nabij attractiepolen en met beperkte wachttijden. – AWV, Afwegingskader Oversteekvoorzieningen
Verkorte oversteeklengte en betere zichtbaarheid (rijbaanversmalling, middeneiland, voetpaduitstulping)
Oversteekplaatsen met meerdere rijstroken in dezelfde richting zijn gevaarlijk voor voetgangers door de verminderde zichtbaarheid. Dat blijkt ook uit de cijfers van VIAS. Een rijbaanversmalling of een (plaatselijke) vermindering in het aantal rijstroken vergroot de zichtbaarheid en verkort de oversteeklengte. De kans op conflicten is kleiner. Een middeneiland zorgt ervoor datvoetgangers in verschillende stappen kunnen oversteken en zich telkens op één rijrichting kunnen concentreren.
Ook een voetpaduitstulping verkort de oversteeklengte en vergroot de zichtbaarheid van de wachtende voetganger. Het zorgt er bijvoorbeeld voor dat de voetganger niet verstopt zit achter geparkeerde voertuigen.
Gevleugelde zebrapaden
Bij een gevleugeld zebrapad zijn de strepen van het zebrapad langer aan de zijde van het aankomend verkeer. Doordat voertuigen eerder moeten stoppen, krijgen voetgangers extra ruimte en is er een betere zichtbaarheid en veiligheid bij het oversteken.
Zichtbelemmerende obstakels weghalen
Soms staan er geparkeerde voertuigen, fietsenstallingen, borden, reclamepanelen, straatmeubilair, struiken , … vlakbij de plaats waar voetgangers moeten oversteken. Deze obstakels kunnen het zicht van voetgangers en aankomend verkeer hinderen. Een maximale hoogte van 40 cm is aangeraden zodat ook kinderen voldoende zicht hebben en zichtbaar zijn aan oversteekplaatsen.
Zien en gezien worden
Wees als automobilist extra alert. Matig je snelheid en vertraag bij oversteekplaatsen. Kijk bij het overlaten van een voetganger goed of er nog andere voetgangers aankomen voor je verder rijdt en steek nooit voorbij op oversteekplaatsen.
Let als voetganger tijdens de donkere maanden extra op. Fluomateriaal en reflecterende kledij zorgen dat je beter opvalt. Kijk goed voor je oversteekt en neem niet zomaar je voorrang. Gebruik de oversteekplaatsen als ze er zijn binnen de 20m. Heb extra aandacht voor de dode hoek! Houd afstand en loop niet rakelings voor, naast of achter voertuigen.
Toolbox Voetgangersplan
Ga aan de slag om de voetgangersinfrastructuur in de gemeente te verbeteren. Gebruik de Toolbox Voetgangersplan als houvast om een eigen gemeentelijk voetgangersplan op te maken. In de toolbox vind je tal van tips, voorbeelden en methodieken om gestructureerd en strategisch aan de slag te gaan. De toolbox wordt verder aangevuld en staat gratis ter beschikking. Voetgangersbeweging begeleidt ook gemeenten bij de opmaak van hun voetgangersplan.
- Bekijk de toolbox hier: https://www.voetgangersbeweging.be/toolbox/
- Meer informatie over begeleidingen via info@voetgangersbeweging.be
In de pers
Voetgangersbeweging vraagt om werk te maken van verkeersveilige infrastructuur | Het Nieuwsblad
Voetgangersbeweging vraagt om werk te maken van verkeersveilige infrastructuur (msn.com)
Bronnen: